Հայկական եկեղեցին Գերմանիայում

Հայ Առաքելական Եկեղեցու Գերմանիայի Թեմը հիմնադրվել է 1991 թվականին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Ա Վեհափառ Հայրապետի Կոնդակով։ Այն Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի թեմերից մեկն է։

Պատմական ակնարկ

1930-ական թվականներին Գերմանիայում բնակվում էր մոտ 700 հայ։ Այստեղ առաջին հայ հոգևորականը Գրիգոր վարդապետ Շահլամյանն էր, ով Գերմանիա էր եկել 1922 թվականին՝ որպես աստվածաբանության ուսանող, և հովվական աշխատանք սկսել։ Կրթություն ստանալուց հետո նա հոգ էր տարել տեղաբնակ հայերի մասին, սկզբնական շրջանում Բեռլինից (1926-1945 թթ․), ապա Շտուտգարտից, մինչև իր մահը՝ 1952 թվականի փետրվարի 21-ը։ 1945-1948 թվականներին մեկ այլ հայ հոգևորական՝ Վահան վարդապետ Ասկարյանը, նույնպես եղել է ծխական հովիվ Շտուտգարտում և Էսլինգենում։ Վարդապետ Շահլամյանի մահից հետո՝ մինչև 1965 թվականը, հայութունը մնում է առանց ծխական քահանայի։ Այդուհանդերձ, եկեղեցական թեմը գտնվում էր Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի իրավասության ներքո, որը տեղակայված էր Փարիզում։ Հայերի խնդրանքով Փարիզից ժամանակ առ ժամանակ հայ հոգևորական էր ուղարկվում Գերմանիա։

Գերմանիայի Հայոց թեմի ապագա առաջնորդ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանը, այն ժամանակ դեռևս Գարեգին վարդապետը, 1965 թվականին որպես ուսանող եկել է Գերմանիա և մնացել մինչև 1972 թվականը։ Այս ընթացքում, Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի համաձայնությամբ և տեղի հայության խնդրանքով, պատարագ է մատուցել Քյոլնում, Շտուտգարտում, Համբուրգում, Ֆրանկֆուրտում և Գերմանիայի մի շարք այլ քաղաքներում։ Այդ ընթացքում, ինչպես նաև դրանից հետո Վիեննայի Մեսրոպ վարդապետ Գրիգորյանը հաճախ էր Գերմանիա այցելում և պատարագներ մատուցում, որոնք հիմնականում տեղի էին ունենում Բեռլինում։ Այս ժամանակահատվածում Գերմանիայում հայերը ստեղծում են իրենց համայնքային կառույցները։ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Ա.-ի (1955-1994թթ․) հրամանով Գարեգին վարդապետ Ներսիսյանը (այսօր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս) 1975 թվականին գալիս է Գերմանիա և ստանձնել հայության հովվական աշխատանքը մինչև 1978թ․։ Նրանից հետո Գերմանիա է գալիս Հակոբ վարդապետ Գըլընճեանը (այսօր արքեպիսկոպոս, Ուրուգվայի հայոց եկեղեցու առաջնորդ), ով 1978-1983 թվականներին հոգ է տանում տեղի հայկական համայնքների մասին։

1980 թվականի հունվարի 2-ին Վազգեն Առաջինը Հայրապետական Կոնդակով Գերմանիայում գտնվող հայկական թեմերը ներառում է Վիեննայում տեղակայված Կենտրոնական Եվրոպայի (Ավստրիա, Գերմանիա, Սկանդինավյան երկրներ) նոր ուղարկված հայրապետական պատվիրակի իրավասության ներքո։ Այդ ժամանակվանից Գերմանահայության համար իրենց հովվական ծառայությունն են մատուցել Տ․ Վազգեն վարդապետ Թաթոյանը (1980–1984 թթ.), Տ․ Դավիթ եպիսկոպոս Սահակյանը (1983–1985 թթ.), Տ․ Հակոբ վարդապետ Գեուկչյանը (1986–1998 թթ․), Տ․ Կոմիտաս վարդապետ Հովնանյանը՝ (1998թ.)։

Հայրապետական Կոնդակով 1992 թվականին Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հիմնում է թեմ Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում՝ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանի գլխավորությամբ, որի նստավայրը Քյոլնում էր։ Նրա հետ միասին ծառայում էին ևս հինգ հոգևորականներ։ Բացի թեմից, Գերմանիայում գործում էին նաև այլ՝ շուրջ 20 մշակութային և շուրջ 15 եկեղեցական միություններ կամ ծխական համայնքներ։ Վերջիններս ենթակա էին Գերմանիայի հայոց թեմին, որը կազմակերպում էր նրանց համագործակցությունը։ Կազմվում է թեմական մոտեցում՝ հիմնվելով Հայ Եկեղեցու կանոնակարգի և ժողովրդավարական կառավարման վրա։

2018 թվականի հունվարին՝ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանի հանգստի կոչվելուց հետո՝ 2018 թվականի ապրիլի 15 Քյոլնում՝ թեմական պատվիրակների արտահերթ ժողովում Գերմանիայի Հայոց թեմի նոր առաջնորդ է ընտրվում վարդապետ Սերովպե Իսախանյանը, ով Եպիսկոպոս է ձեռնադրվում 2019 թվականի մայիսի 12-ին։

Պատմական ակնարկ

1930-ական թվականներին Գերմանիայում բնակվում էր մոտ 700 հայ։ Այստեղ առաջին հայ հոգևորականը Գրիգոր վարդապետ Շահլամյանն էր, ով Գերմանիա էր եկել 1922 թվականին՝ որպես աստվածաբանության ուսանող, և հովվական աշխատանք սկսել։ Կրթություն ստանալուց հետո նա հոգ էր տարել տեղաբնակ հայերի մասին, սկզբնական շրջանում Բեռլինից (1926-1945 թթ․), ապա Շտուտգարտից, մինչև իր մահը՝ 1952 թվականի փետրվարի 21-ը։ 1945-1948 թվականներին մեկ այլ հայ հոգևորական՝ Վահան վարդապետ Ասկարյանը, նույնպես եղել է ծխական հովիվ Շտուտգարտում և Էսլինգենում։ Վարդապետ Շահլամյանի մահից հետո՝ մինչև 1965 թվականը, հայութունը մնում է առանց ծխական քահանայի։ Այդուհանդերձ, եկեղեցական թեմը գտնվում էր Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի իրավասության ներքո, որը տեղակայված էր Փարիզում։ Հայերի խնդրանքով Փարիզից ժամանակ առ ժամանակ հայ հոգևորական էր ուղարկվում Գերմանիա։

Գերմանիայի Հայոց թեմի ապագա առաջնորդ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանը, այն ժամանակ դեռևս Գարեգին վարդապետը, 1965 թվականին որպես ուսանող եկել է Գերմանիա և մնացել մինչև 1972 թվականը։ Այս ընթացքում, Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի համաձայնությամբ և տեղի հայության խնդրանքով, պատարագ է մատուցել Քյոլնում, Շտուտգարտում, Համբուրգում, Ֆրանկֆուրտում և Գերմանիայի մի շարք այլ քաղաքներում։ Այդ ընթացքում, ինչպես նաև դրանից հետո Վիեննայի Մեսրոպ վարդապետ Գրիգորյանը հաճախ էր Գերմանիա այցելում և պատարագներ մատուցում, որոնք հիմնականում տեղի էին ունենում Բեռլինում։ Այս ժամանակահատվածում Գերմանիայում հայերը ստեղծում են իրենց համայնքային կառույցները։ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Ա.-ի (1955-1994թթ․) հրամանով Գարեգին վարդապետ Ներսիսյանը (այսօր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս) 1975 թվականին գալիս է Գերմանիա և ստանձնել հայության հովվական աշխատանքը մինչև 1978թ․։ Նրանից հետո Գերմանիա է գալիս Հակոբ վարդապետ Գըլընճեանը (այսօր արքեպիսկոպոս, Ուրուգվայի հայոց եկեղեցու առաջնորդ), ով 1978-1983 թվականներին հոգ է տանում տեղի հայկական համայնքների մասին։

1980 թվականի հունվարի 2-ին Վազգեն Առաջինը Հայրապետական Կոնդակով Գերմանիայում գտնվող հայկական թեմերը ներառում է Վիեննայում տեղակայված Կենտրոնական Եվրոպայի (Ավստրիա, Գերմանիա, Սկանդինավյան երկրներ) նոր ուղարկված հայրապետական պատվիրակի իրավասության ներքո։ Այդ ժամանակվանից Գերմանահայության համար իրենց հովվական ծառայությունն են մատուցել Տ․ Վազգեն վարդապետ Թաթոյանը (1980–1984 թթ.), Տ․ Դավիթ եպիսկոպոս Սահակյանը (1983–1985 թթ.), Տ․ Հակոբ վարդապետ Գեուկչյանը (1986–1998 թթ․), Տ․ Կոմիտաս վարդապետ Հովնանյանը՝ (1998թ.)։

Հայրապետական Կոնդակով 1992 թվականին Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հիմնում է թեմ Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում՝ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանի գլխավորությամբ, որի նստավայրը Քյոլնում էր։ Նրա հետ միասին ծառայում էին ևս հինգ հոգևորականներ։ Բացի թեմից, Գերմանիայում գործում էին նաև այլ՝ շուրջ 20 մշակութային և շուրջ 15 եկեղեցական միություններ կամ ծխական համայնքներ։ Վերջիններս ենթակա էին Գերմանիայի հայոց թեմին, որը կազմակերպում էր նրանց համագործակցությունը։ Կազմվում է թեմական մոտեցում՝ հիմնվելով Հայ Եկեղեցու կանոնակարգի և ժողովրդավարական կառավարման վրա։

2018 թվականի հունվարին՝ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանի հանգստի կոչվելուց հետո՝ 2018 թվականի ապրիլի 15 Քյոլնում՝ թեմական պատվիրակների արտահերթ ժողովում Գերմանիայի Հայոց թեմի նոր առաջնորդ է ընտրվում վարդապետ Սերովպե Իսախանյանը, ով Եպիսկոպոս է ձեռնադրվում 2019 թվականի մայիսի 12-ին։

Թեմի մարմինները

Թեմի հիմնական մարմիններն են Թեմական Պատգամավորական Ժողովը (ԹՊԺ) և Թեմական Խորհուրդը (ԹԽ)։ Թեմի բարձրագույն խորհրդարանական և օրենսդիր մարմինը ԹՊԺ-ն է։ Բոլոր ծխերն ունեն առնվազն մեկ և առավելագույնը տասը ընտրված աշխարհիկ պատվիրակներ: Թիվը կախված է ծխականների թվից։ Յուրաքանչյուր 50 անդամի համար ընտրվում է մեկ պատվիրակ։ ԹՊԺ-ի անդամ են նաև թեմի առաջնորդն ու հոգևորականները, սակայն հոգևորականների թիվը չի կարող գերազանցել ընդհանուրի 10 տոկոսը։ Պատվիրակներն ընտրվում են երեք տարի ժամկետով և կարող են վերընտրվել։

Թեմական խորհուրդն իր ութ աշխարհիկ անդամներով թեմի գործադիր մարմինն է։ Առաջնորդն ի պաշտոնե թեմական խորհրդատվական խորհրդի անդամ է՝ ձայնի իրավունքով։ Թեմական խորհրդակցական խորհրդի անդամներն ընտրվում են ԹՊԺ-ի կողմից երեք տարի ժամկետով և կարող են վերընտրվել։ Թեմի առաջնորդն է ԹՊԺ-ի և թեմական խորհրդակցական խորհրդի պատվավոր ատենապետը։

Տեղական մակարդակով ծխերը և դաշնային մակարդակով թեմը Քրիստոնյա եկեղեցիների աշխատանքային Խորհրդի (ՔԵԱԽ) Arbeitsgemeinschaft Christlicher Kirchen (ACK) անդամներ են: ՔԵԱԽ-ը էկումենիկ հաստատություն է, որտեղ քննարկվում են կրոնական, եկեղեցական և սոցիալական հարցերի ու մարտահրավերների ծավալուն խնդիրները: Այն նաև կազմակերպում է համատեղ էկումենիկ ծառայություններ, ժողովներ և միջոցառումներ։

Քահանաներ

Քյոլնի և շրջակայքի ծխական քահանան

Ծխական քահանա Բադեն-Վյուրտեմբերգի համար

Բավարիայի ծխական քահանա

Ծխական հովիվ Հյուսիսային Գերմանիայի համար

Ծխական քահանա Հեսսենում և հարավային Ռեյնլանդ-Պֆալցում

Սարկավագներ

Արման սարկավագ Փիլիբոսյան
Մուրատ սարկաւագ Գաբարաճեան
Պետրոս սարկավագ Գարինյան
Գէորգ Բաբասիզ սրկ
Հակուբ սարկավագ Շահինյանը

Հարություն սարկավագ Կարագուլյան
Կարպիս սարկավագ Քարաքավաֆ
Սիմոն սարկավագ Հալքաջըօղլու
Գէորգ սարկաւագ Սէնյար
Սայաթ սարկավագ Բոյաջյան

Արա սարկավագ Օզնակասյան
Վահե Սարկավագ Թաշցիլար
Գրիգոր սարկավագ Գրիգորյան
Հեյկ սարկավագ Քոչարյանը
Ստեփան սարկավագ Հարությունյանը
Ֆասկին սարկավագ Ղազարյան

Ենթասարկավագներ

Արման Սուսլույան
Հաջիկ Բիլիբոզօղլու
Վարուժան Դեմիրջիօղլու
Հազարոս Գուլերյան

դոկտ թեոլ. Հաճիկ Գազեր
Քրիստափոր Պետիկյան
Ավետիս Գարինյան
Կարո Արոյան

բաժինները

Աջակցեք Գերմանիայի հայկական եկեղեցուն
և ձեր տեղական եկեղեցական համայնքը ձեր անդամավճարով:
Ակտիվացիր հիմա:

Մեր համայնքները

Հայկական Սուրբ Խաչ եկեղեցի
Lerchenberger Str. 48, 73035 GÖPPINGEN

Ծխական գրասենյակ & Փոստ.
Բադեն-Վյուրթեմբերգի հայ համայնք eV
Lerchenbergerstrasse 52, 73035 Goeppingen
Հեռ.՝ 07161/8084717; Ֆաքս՝ 07161/8084709
Փոստ՝ bw@dakd.de
www.agbw.org

Հայ համայնք Բեբրա է.Վ
պարոն Ժարայիր Խաջո, ատենապետ
Դեպի ձկնորսի ֆերմա 13
36199 Rotenburg ad Fulda
Հեռ՝ 06623 3009539
փոստ՝ bebra@dakd.de

Եկեղեցի: Epiphany եկեղեցի Vilsendorf
Vilsendorfer Strasse 230, 33739 Bielefeld

Հաղորդագրություն՝ Հայկական համայնք Բիլեֆելդ eV
ք/կ Անայիթ Թուրանօղլու
Ennigerloherstr. 50, 59302 OELDE
Հեռ.՝ 02522/61484; Ֆաքս՝ 02522/8962036
փոստ՝ bielefeld@dakd.de
www.armenier-bielefeld.de

Եկեղեցի: Սուրբ Միքայելիս
Echternstr. 12, 38100 ԲՐՈՒՆՍՎԻԿ

Փոստ: Հայկական Համայնք Բրաունշվեյգ eV
պարոն Օհաննես ԳԱԼՈՒՍՏՅԱՆ
Im Emmerfeld 31, 38122 Braunschweig
Հեռ.՝ 0531/85137
փոստ՝ braunschweig@dakd.de

Եկեղեցի: Սուրբ Պիոս եկեղեցի
Willakedamm 6, 28259 ԲՐԵՄԵՆ

Փոստ: Բրեմենի հայկական համայնք eV
Kirchhuchtinger Landstrasse 137, 28259 ԲՐԵՄԵՆ
Հեռ.՝ 0421/84001871
փոստ՝ bremen@dakd.de

Փոստ: Ռուրի շրջանի հայ համայնք (Դույսբուրգ) eV
ք/կ պարոն Մաթևոս Դավթյան
Schlagelstr. 67, 46045 Օբերհաուզեն
Հեռ.0157/83454518
փոստ՝ duisburg@dakd.de

Եկեղեցի: Ավետարան եկեղեցի
ծխական փողոց 5, 35435 Վետենբերգ

Փոստ: Հայկական Համայնք Գիսսեն eV
գ/օ Աբրահամ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ
Schubertstr. 3, 35440 Լինդեն
Հեռ.՝ 06403/71197
փոստ՝ giessen@dakd.de
www.a-rm.de

Եկեղեցի: պատ.-հոլանդ եկեղեցի
French Allee, 63450 HANAU

Ծխական գրասենյակ & Փոստ.
Հայ Համայնք Հեսսեն eV
երկար փողոց 96-98, 63450 Հանաու
փոստ՝ hanau@dakd.de
www.a-rm.de

Եկեղեցի: Սուրբ Մարիա եկեղեցի
Heidenstrasse 1, 77694 KEHL

Փոստ: Հայ Համայնք Քեհլ ե.Վ
PO Box 1126, 77621 KEHL
Հեռ.՝ 07851/72821
փոստ՝ kehl@dakd.de

Հայոց Սուրբ Սահակ-Մեսրոպ եկեղեցի
Allensteinerstr. 5, 50735 Քյոլն

Փոստ: Քյոլնի հայկական համայնք eV
Allensteiner Str. 5, 50735 Քյոլն
Հեռ.՝ 0221/32018950
փոստ՝ koeln@dakd.de
www.armenischegemeindekoeln.de

Եկեղեցի: Ալթմունսթեր եկեղեցի
Muensterstr. 25, 55116 MAINZ

Փոստ: Հայկական համայնք Mainz eV
ք/կ Պարոն Զավեն ԱՍԱ
Goldbrunnengasse 7-9, 55116 Mainz
Հեռ.՝ 0176/3 254 53 05
փոստ՝ mainz@dakd.de
www.a-rm.de

Եկեղեցի: Սուրբ Աննա
Damenstiftstr. 1, 80331 ՄՅՈՒՆԻԽ

Հաղորդագրություն՝ Մյունխենի հայկական համայնք eV
ք/կ Տիկին Սիլվա ՂՈԿԱՍ
Ichardinger Str. 45, 81671 Մյունխեն
Հեռ.՝ 089/68008180
փոստ՝ muenchen@dakd.de

Եկեղեցի: Սուրբ Բոնիֆացիոս
Kurt-Schumacher-Str. 3, 56567 Neuwied

Փոստ: Հայ համայնքը Նոյվիդ է Վ
PO Box 130206, 56534 Neuwied
Հեռ.՝ 02632/934536
փոստ՝ neuwied@dakd.de

Եկեղեցի: Քրիստոս եկեղեցի
Siemensplatz 2, 90443 NUREMBERG

Փոստ: Նյուրնբերգի հայկական համայնքը eV
ք/կ Տիկին դոկտ. Մարգարիտ ԱՍՍՈՅԱՆ-ԼԻՆԿ
Am Vogelherd 2, 91080 UTTENREUTH
Հեռ.՝ 09131/54429, ֆաքս՝ 09131/54677
փոստ՝ nuernberg@dakd.de
www.armenier-nuernberg.de

Սուրբ Հարություն հայկական եկեղեցի
Alfred-Reinhardt-Str. 8, 06132 HALLE/SAALE

Փոստ: Սաքսոնիա-Անհալթ հայկական համայնք eV
Alfred-Reinhardt-Str. 8, 06132 HALLE/SAALE
Հեռ.՝ 0345/5163022; Ֆաքս՝ 0345/5163024
փոստ՝ halle@dakd.de

Եկեղեցի: Լուիզենկիրխե
Gierkeplatz 4, 10585 BERLIN CHARLOT

Փոստ: Հայ եկեղեցական և մշակութային համայնք Բեռլինի eV
Բեհայմ փող. 22, 10585 ԲԵՌԼԻՆ
Հեռ.՝ 030/34508607/8; Ֆաքս՝ 030/34508609
փոստ՝ berlin@dakd.de
www.armenierberlin.de

գրեք մեզ

Սխալ. Կոնտակտային ձևը չի գտնվել: