Ընդունելություն Սուրբ Աստվածածին Մարիամի
դեպի երկինք
չթառամած ծաղիկ, մաքուր սերունդ,
Դու, որ ծագում ես Հեսսեի արմատից,
Եսայիան քեզ նախապես հայտարարեց
Դուք դառնում եք հոգու յոթ պարգևների կրող անոթը:
Theotokos և Virgin, մենք գովաբանում ենք ձեզ:
-ի տոնը «Սուրբ Աստվածածին Մարիամի Վերափոխումը կամ Վերափոխումը Երկինք» (Արմ. ?????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? Թվով ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? Սա այն դեպքն է, քանի որ Աստվածածինը որպես «Մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի մայրը» Քրիստոնեության և նաև Հայ Եկեղեցու համար մեծագույն և կարևորագույն դեմքերից կամ սրբերից է։
Հայ Եկեղեցում այս Մարիամի տոնը նշվում է ամեն տարի օգոստոսի 15-ին ամենամոտ կիրակի օրը (եթե 15-ը ինքնին կիրակի չէ), այսինքն՝ օգոստոսի 12-ից 18-ն ընկած ժամանակահատվածում։
Եկեղեցու ավանդության համաձայն՝ Քրիստոսի խաչելությունից հետո Մարիամը բնակվեց Քրիստոսի հանձնարարությամբ (տես. Հովհաննես 19:26-27) Հովհաննես առաքյալի հետ և վայելեց նրա սիրալիր հոգատարությունը այնտեղ։ Նա իր ժամանակն անցկացնում էր աղոթքով և ծոմապահությամբ, հաճախ այցելում էր որդու գերեզմանին: Այս այցելություններից մեկի ժամանակ նրան հայտնվում է Գաբրիել հրեշտակապետը և հայտնում նրա մոտալուտ անցումը երկրայինից երկնային Երուսաղեմ։ Մարիամն այս լուրը հայտնում է առաքյալներին և խնդրում, որ իրեն թաղեն Գեթսեմանի այգում։
Մահից առաջ Սուրբ Կույսը խնդրում է Հովհաննեսին մատուցել Սուրբ Հաղորդություն՝ վերջին անգամ Սուրբ Հաղորդություն ստանալու և բոլորին հրաժեշտ տալու համար: Հրաժեշտի ժամանակ սենյակը լցվում է անասելի լույսով և Հիսուս Քրիստոսը հայտնվում է նրան այս լույսի ներքո:
Մարիամը մահանում է Երուսաղեմում խաչելությունից 15 տարի անց։ Նրա մարմնի թաղմանը ներկա էին բոլոր առաքյալները, բացի Բարդուղիմեոսից։ Նախազգալով, որ Բարդուղիմեոսը շատ կվշտանա իր մահվան լուրից, Մարիամն իր նկարը տվեց Հովհաննես առաքյալին՝ խնդրելով, որ այն տա Բարդուղիմեոսին։ Բարդուղիմեոսը, սակայն, չբավարարվեց պատկերով և պնդեց տեսնել Մարիամի մարմինը, երբ նա վերադառնա Երուսաղեմ։ Առաքյալները նորից գնացին գերեզման, բայց չգտան նրա մարմինը։ Նրանք հիշեցին Քրիստոսի խոսքերը, որ Մարիամը մահ չի ապրելու, այլ անցնելու է դրախտ: Հայերեն բառը «Վերապոչում» նշանակում է «անցնել դեպի վեր».
Ըստ հայ պատմիչ Մովսես Չորենացու (5-րդ դար), Բարդուղիմեոս առաքյալն իր հետ Հայաստան է բերել Մարիամի պատկերը։ Այն դրվել է պատմական Հայաստանում՝ կուսանոցում «Դարբնոց քար» պահպանվել է Անցևացյաց գավառում։
Ինչպես վերը նշվեց, Հայ Եկեղեցու համար Մարիամ Աստվածածինը ամենապատվավոր սուրբն է և բոլոր հավատացյալների առաջին բարեխոսը։ Նրան են նվիրված բազմաթիվ շարականներ ու երգեր, իսկ նրա անունով են կոչվում Հայաստանի և Սփյուռքի մի քանի եկեղեցիներ։
Իսախանյան Ս., Հայ Առաքելական Ուղղափառ Եկեղեցի, Էջմիածին, 2012թ.
-ի տոնը «Սուրբ Աստվածածին Մարիամի Վերափոխումը կամ Վերափոխումը Երկինք» (Արմ. ?????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? Թվով ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? Սա այն դեպքն է, քանի որ Աստվածածինը որպես «Մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի մայրը» Քրիստոնեության և նաև Հայ Եկեղեցու համար մեծագույն և կարևորագույն դեմքերից կամ սրբերից է։
Հայ Եկեղեցում այս Մարիամի տոնը նշվում է ամեն տարի օգոստոսի 15-ին ամենամոտ կիրակի օրը (եթե 15-ը ինքնին կիրակի չէ), այսինքն՝ օգոստոսի 12-ից 18-ն ընկած ժամանակահատվածում։
Եկեղեցու ավանդության համաձայն՝ Քրիստոսի խաչելությունից հետո Մարիամը բնակվեց Քրիստոսի հանձնարարությամբ (տես. Հովհաննես 19:26-27) Հովհաննես առաքյալի հետ և վայելեց նրա սիրալիր հոգատարությունը այնտեղ։ Նա իր ժամանակն անցկացնում էր աղոթքով և ծոմապահությամբ, հաճախ այցելում էր որդու գերեզմանին: Այս այցելություններից մեկի ժամանակ նրան հայտնվում է Գաբրիել հրեշտակապետը և հայտնում նրա մոտալուտ անցումը երկրայինից երկնային Երուսաղեմ։ Մարիամն այս լուրը հայտնում է առաքյալներին և խնդրում, որ իրեն թաղեն Գեթսեմանի այգում։
Մահից առաջ Սուրբ Կույսը խնդրում է Հովհաննեսին մատուցել Սուրբ Հաղորդություն՝ վերջին անգամ Սուրբ Հաղորդություն ստանալու և բոլորին հրաժեշտ տալու համար: Հրաժեշտի ժամանակ սենյակը լցվում է անասելի լույսով և Հիսուս Քրիստոսը հայտնվում է նրան այս լույսի ներքո:
Մարիամը մահանում է Երուսաղեմում խաչելությունից 15 տարի անց։ Նրա մարմնի թաղմանը ներկա էին բոլոր առաքյալները, բացի Բարդուղիմեոսից։ Նախազգալով, որ Բարդուղիմեոսը շատ կվշտանա իր մահվան լուրից, Մարիամն իր նկարը տվեց Հովհաննես առաքյալին՝ խնդրելով, որ այն տա Բարդուղիմեոսին։ Բարդուղիմեոսը, սակայն, չբավարարվեց պատկերով և պնդեց տեսնել Մարիամի մարմինը, երբ նա վերադառնա Երուսաղեմ։ Առաքյալները նորից գնացին գերեզման, բայց չգտան նրա մարմինը։ Նրանք հիշեցին Քրիստոսի խոսքերը, որ Մարիամը մահ չի ապրելու, այլ անցնելու է դրախտ: Հայերեն բառը «Վերապոչում» նշանակում է «անցնել դեպի վեր».
Ըստ հայ պատմիչ Մովսես Չորենացու (5-րդ դար), Բարդուղիմեոս առաքյալն իր հետ Հայաստան է բերել Մարիամի պատկերը։ Այն դրվել է պատմական Հայաստանում՝ կուսանոցում «Դարբնոց քար» պահպանվել է Անցևացյաց գավառում։
Ինչպես վերը նշվեց, Հայ Եկեղեցու համար Մարիամ Աստվածածինը ամենապատվավոր սուրբն է և բոլոր հավատացյալների առաջին բարեխոսը։ Նրան են նվիրված բազմաթիվ շարականներ ու երգեր, իսկ նրա անունով են կոչվում Հայաստանի և Սփյուռքի մի քանի եկեղեցիներ։
Իսախանյան Ս., Հայ Առաքելական Ուղղափառ Եկեղեցի, Էջմիածին, 2012թ.
խաղողօրհնեք
Մարիական այս տոնի առիթով մեր եկեղեցիներում նույնպես խաղող է օրհնվում, այլ կերպ ասած՝ օրհնվում է տարեկան բերքը։ Այս շատ հին ավանդույթը պահպանում են ոչ միայն հայերը, այլեւ մյուս ժողովուրդները։ Հայը իր առաջին բերքը տվել է տաճարին՝ ի նշան իր երախտագիտության և գնահատանքի։ Այսօրվա խաղողօրհնեքը ներկայացնում է քրիստոնեական եկեղեցում մեր նախահայրերի այս ավանդույթի պահպանումը, Հայ եկեղեցին նախընտրում է խաղողը որպես խորհրդանիշ, քանի որ Քրիստոսն իրեն նույնացրել է որթատունկի հետ: Ավելին, գինին պատրաստվում է խաղողից, որը Քրիստոսը նույնացրել է իր արյան հետ իր վերջին ընթրիքի ժամանակ, դրանով իսկ հաստատելով հաղորդության խորհուրդը (Eucharist), որը մենք այսօր նշում ենք յուրաքանչյուր Հաղորդության տոնակատարության ժամանակ: Դրա համար օգտագործվում է միայն մաքուր գինի (առանց ջրի ավելացման): Պսակադրության արարողությունից հետո նորապսակներին մատուցում են նաև օրհնված գինի։
Հայերի մեջ ավանդույթ է խաղող օրհնելուց առաջ խաղող չուտել։ Այս կապակցությամբ տեղին եմ համարում մեջբերել Գարեգին Ա կաթողիկոսի խոսքերը. «Ավանդույթները ժողովուրդների ինքնության միավորող տարրերն են, որոնք անտեսվելիս, մոռացվելիս կամ արհամարհվելիս առաջացնում են անգույնություն և խեղաթյուրում այդ ժողովուրդների ինքնությունը...»:
Արտասահմանում, որտեղ հայերը ցրված են, նրանք չեն կարող իրենց թույլ տալ որեւէ հոգեւոր շեղում։ Այսինքն՝ չի կարելի անտարբերության և հայրենի ավանդույթների նկատմամբ ինքնավստահ անտեսման կեցվածք ընդունել։ Եկեք հետևենք աշխարհին՝ չշեղվելով մեր ճանապարհից...
Դուք մահացու մեղք չեք գործում, եթե մահանաք Սուրբ Աստվածածնի Վերափոխման տոնից առաջ Խաղող կեր, և դու էլ չես անիծվի դժոխքի մեջ... Եթե այդքան սպասեիր, որ Եկեղեցին օրհնի այդ խաղողը, մի մազ չես մնա այն աշխարհից, որը շտապում էր առաջ: Այնուամենայնիվ, եթե որոշել եք խաղող չուտել և չեք ամաչում ընկերոջդ կամ հարևանին բացատրել, որ դա անում եք ազգային ավանդույթների հանդեպ հարգանքով պայմանավորված, ապա ձեր ժողովուրդն է դիմում ձեր ազգային գիտակցությանը, և դուք հորդորել եք պահպանել ավանդույթները։ . Համոզված եղեք, որ ձեզ ոչ թե արհամարհեն ուրիշները, այլ կհարգեն կիրթ ու ինքնավստահ մարդիկ։
«Երբեք մի մոռացեք, որ մեզ համար, ովքեր ապրում ենք մեր հայրենիքից հեռու, մեր ավանդույթները մեր կյանքում հայրենիքն են…»:[1]
[1] «Հոգեմտավոր Ազատումներ», Գարեգին Ա Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի երկերի ժողովածու, Ս. Էջմիածին, 1997, էջ 161։
?????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????? Դա այն է, ինչ կա
Տարեկան ցիկլը
- Ծնունդ և Աստվածահայտնություն
- Պահք
- Զատիկ
- Հոգեգալստյան
- Տիրոջ այլակերպություն
- Մարիամի վերափոխումը դրախտ
- Խաչի վեհացման փառատոն
- Hisnak կամ Advent սեզոն
ՀԻՆԳ ԲԱՐՁՐ ՈՒԺԸ
Հայ առաքելական եկեղեցին ունի հինգ գլխավոր տոներ, որոնք կոչվում են «Տաղավար տոներ»: Այս նշանակումը, ամենայն հավանականությամբ, գալիս է Հին Կտակարանի Տոնից (arm. Taghawaraharats ton / Տաղաւարհարաց Տօն). Հայերեն «տաղավարահարաց» բառը կազմված է «տաղավար» (խրճիթ, վրան) և «հարել» (ծեծել, պատրաստել) արմատներից։ Քանի որ Հին Կտակարանի Տաղավարների տոնը նշվում էր մի քանի օրվա ընթացքում, հավատացյալներն ու ուխտավորները ստիպված էին վրան խփել կամ խրճիթ կառուցել: Հայերեն «Տաղավարահարաց» բառը ամենայն հավանականությամբ փոխվել կամ կրճատվել է «Թաղավար»։
Հայ Եկեղեցու հինգ գլխավոր տոները նույնպես նշվում էին երեք օրից ավելի, և շատ հավատացյալներ ոչ միայն ուխտագնացություն էին անում գլխավոր տոներին, այլ նաև այլ տոներին՝ ուխտատեղիներ և ապրում այնտեղ վրաններում (Արմ. Թաղավար / Տաղաւար): Այս ավանդույթը որոշ տեղերում պահպանվել է մինչ օրս։ Օրինակ՝ իրանահայերի ուխտագնացությունը Սուրբ Թադեուս եկեղեցի։
Հինգ գլխավոր տոների նախօրեին տեղի է ունենում հատուկ արարողություն, որը կոչվում է «նախատոնակ»։ Սա արդեն համարվում է համապատասխան գլխավոր փառատոնի սկիզբը։
Հայ առաքելական եկեղեցին ունի հինգ գլխավոր տոներ, որոնք կոչվում են «Տաղավար տոներ»: Այս նշանակումը, ամենայն հավանականությամբ, գալիս է Հին Կտակարանի Տոնից (arm. Taghawaraharats ton / Տաղաւարհարաց Տօն). Հայերեն «տաղավարահարաց» բառը կազմված է «տաղավար» (խրճիթ, վրան) և «հարել» (ծեծել, պատրաստել) արմատներից։ Քանի որ Հին Կտակարանի Տաղավարների տոնը նշվում էր մի քանի օրվա ընթացքում, հավատացյալներն ու ուխտավորները ստիպված էին վրան խփել կամ խրճիթ կառուցել: Հայերեն «Տաղավարահարաց» բառը ամենայն հավանականությամբ փոխվել կամ կրճատվել է «Թաղավար»։
Հայ Եկեղեցու հինգ գլխավոր տոները նույնպես նշվում էին երեք օրից ավելի, և շատ հավատացյալներ ոչ միայն ուխտագնացություն էին անում գլխավոր տոներին, այլ նաև այլ տոներին՝ ուխտատեղիներ և ապրում այնտեղ վրաններում (Արմ. Թաղավար / Տաղաւար): Այս ավանդույթը որոշ տեղերում պահպանվել է մինչ օրս։ Օրինակ՝ իրանահայերի ուխտագնացությունը Սուրբ Թադեուս եկեղեցի։
Հինգ գլխավոր տոների նախօրեին տեղի է ունենում հատուկ արարողություն, որը կոչվում է «նախատոնակ»։ Սա արդեն համարվում է համապատասխան գլխավոր փառատոնի սկիզբը։
Փառատոնների դասակարգում
Հայ առաքելական եկեղեցում սուրբի հիշատակը նշում են երկուշաբթի, երեքշաբթի, հինգշաբթի և շաբաթ օրերին։ Մեծ Պահքի ժամանակ սրբերի տոնը նշվում է միայն շաբաթ օրերին, իսկ Զատկի եռյակում սրբերի տոներ չեն նշվում։
Սրբերին կարելի է բաժանել երեք խմբի.