Հայկական եկեղեցին Գերմանիայում
Հայ Առաքելական Եկեղեցու Գերմանիայի Թեմը հիմնադրվել է 1991 թվականին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Ա Վեհափառ Հայրապետի Կոնդակով։ Այն Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի թեմերից մեկն է։
Պատմական ակնարկ
1930-ական թվականներին Գերմանիայում բնակվում էր մոտ 700 հայ։ Այստեղ առաջին հայ հոգևորականը Գրիգոր վարդապետ Շահլամյանն էր, ով Գերմանիա էր եկել 1922 թվականին՝ որպես աստվածաբանության ուսանող, և հովվական աշխատանք սկսել։ Կրթություն ստանալուց հետո նա հոգ էր տարել տեղաբնակ հայերի մասին, սկզբնական շրջանում Բեռլինից (1926-1945 թթ․), ապա Շտուտգարտից, մինչև իր մահը՝ 1952 թվականի փետրվարի 21-ը։ 1945-1948 թվականներին մեկ այլ հայ հոգևորական՝ Վահան վարդապետ Ասկարյանը, նույնպես եղել է ծխական հովիվ Շտուտգարտում և Էսլինգենում։ Վարդապետ Շահլամյանի մահից հետո՝ մինչև 1965 թվականը, հայութունը մնում է առանց ծխական քահանայի։ Այդուհանդերձ, եկեղեցական թեմը գտնվում էր Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի իրավասության ներքո, որը տեղակայված էր Փարիզում։ Հայերի խնդրանքով Փարիզից ժամանակ առ ժամանակ հայ հոգևորական էր ուղարկվում Գերմանիա։
Գերմանիայի Հայոց թեմի ապագա առաջնորդ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանը, այն ժամանակ դեռևս Գարեգին վարդապետը, 1965 թվականին որպես ուսանող եկել է Գերմանիա և մնացել մինչև 1972 թվականը։ Այս ընթացքում, Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի համաձայնությամբ և տեղի հայության խնդրանքով, պատարագ է մատուցել Քյոլնում, Շտուտգարտում, Համբուրգում, Ֆրանկֆուրտում և Գերմանիայի մի շարք այլ քաղաքներում։ Այդ ընթացքում, ինչպես նաև դրանից հետո Վիեննայի Մեսրոպ վարդապետ Գրիգորյանը հաճախ էր Գերմանիա այցելում և պատարագներ մատուցում, որոնք հիմնականում տեղի էին ունենում Բեռլինում։ Այս ժամանակահատվածում Գերմանիայում հայերը ստեղծում են իրենց համայնքային կառույցները։ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Ա.-ի (1955-1994թթ․) հրամանով Գարեգին վարդապետ Ներսիսյանը (այսօր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս) 1975 թվականին գալիս է Գերմանիա և ստանձնել հայության հովվական աշխատանքը մինչև 1978թ․։ Նրանից հետո Գերմանիա է գալիս Հակոբ վարդապետ Գըլընճեանը (այսօր արքեպիսկոպոս, Ուրուգվայի հայոց եկեղեցու առաջնորդ), ով 1978-1983 թվականներին հոգ է տանում տեղի հայկական համայնքների մասին։
1980 թվականի հունվարի 2-ին Վազգեն Առաջինը Հայրապետական Կոնդակով Գերմանիայում գտնվող հայկական թեմերը ներառում է Վիեննայում տեղակայված Կենտրոնական Եվրոպայի (Ավստրիա, Գերմանիա, Սկանդինավյան երկրներ) նոր ուղարկված հայրապետական պատվիրակի իրավասության ներքո։ Այդ ժամանակվանից Գերմանահայության համար իրենց հովվական ծառայությունն են մատուցել Տ․ Վազգեն վարդապետ Թաթոյանը (1980–1984 թթ.), Տ․ Դավիթ եպիսկոպոս Սահակյանը (1983–1985 թթ.), Տ․ Հակոբ վարդապետ Գեուկչյանը (1986–1998 թթ․), Տ․ Կոմիտաս վարդապետ Հովնանյանը՝ (1998թ.)։
Հայրապետական Կոնդակով 1992 թվականին Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հիմնում է թեմ Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում՝ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանի գլխավորությամբ, որի նստավայրը Քյոլնում էր։ Նրա հետ միասին ծառայում էին ևս հինգ հոգևորականներ։ Բացի թեմից, Գերմանիայում գործում էին նաև այլ՝ շուրջ 20 մշակութային և շուրջ 15 եկեղեցական միություններ կամ ծխական համայնքներ։ Վերջիններս ենթակա էին Գերմանիայի հայոց թեմին, որը կազմակերպում էր նրանց համագործակցությունը։ Կազմվում է թեմական մոտեցում՝ հիմնվելով Հայ Եկեղեցու կանոնակարգի և ժողովրդավարական կառավարման վրա։
2018 թվականի հունվարին՝ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանի հանգստի կոչվելուց հետո՝ 2018 թվականի ապրիլի 15 Քյոլնում՝ թեմական պատվիրակների արտահերթ ժողովում Գերմանիայի Հայոց թեմի նոր առաջնորդ է ընտրվում վարդապետ Սերովպե Իսախանյանը, ով Եպիսկոպոս է ձեռնադրվում 2019 թվականի մայիսի 12-ին։
Պատմական ակնարկ
1930-ական թվականներին Գերմանիայում բնակվում էր մոտ 700 հայ։ Այստեղ առաջին հայ հոգևորականը Գրիգոր վարդապետ Շահլամյանն էր, ով Գերմանիա էր եկել 1922 թվականին՝ որպես աստվածաբանության ուսանող, և հովվական աշխատանք սկսել։ Կրթություն ստանալուց հետո նա հոգ էր տարել տեղաբնակ հայերի մասին, սկզբնական շրջանում Բեռլինից (1926-1945 թթ․), ապա Շտուտգարտից, մինչև իր մահը՝ 1952 թվականի փետրվարի 21-ը։ 1945-1948 թվականներին մեկ այլ հայ հոգևորական՝ Վահան վարդապետ Ասկարյանը, նույնպես եղել է ծխական հովիվ Շտուտգարտում և Էսլինգենում։ Վարդապետ Շահլամյանի մահից հետո՝ մինչև 1965 թվականը, հայութունը մնում է առանց ծխական քահանայի։ Այդուհանդերձ, եկեղեցական թեմը գտնվում էր Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի իրավասության ներքո, որը տեղակայված էր Փարիզում։ Հայերի խնդրանքով Փարիզից ժամանակ առ ժամանակ հայ հոգևորական էր ուղարկվում Գերմանիա։
Գերմանիայի Հայոց թեմի ապագա առաջնորդ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանը, այն ժամանակ դեռևս Գարեգին վարդապետը, 1965 թվականին որպես ուսանող եկել է Գերմանիա և մնացել մինչև 1972 թվականը։ Այս ընթացքում, Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակի համաձայնությամբ և տեղի հայության խնդրանքով, պատարագ է մատուցել Քյոլնում, Շտուտգարտում, Համբուրգում, Ֆրանկֆուրտում և Գերմանիայի մի շարք այլ քաղաքներում։ Այդ ընթացքում, ինչպես նաև դրանից հետո Վիեննայի Մեսրոպ վարդապետ Գրիգորյանը հաճախ էր Գերմանիա այցելում և պատարագներ մատուցում, որոնք հիմնականում տեղի էին ունենում Բեռլինում։ Այս ժամանակահատվածում Գերմանիայում հայերը ստեղծում են իրենց համայնքային կառույցները։ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Ա.-ի (1955-1994թթ․) հրամանով Գարեգին վարդապետ Ներսիսյանը (այսօր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս) 1975 թվականին գալիս է Գերմանիա և ստանձնել հայության հովվական աշխատանքը մինչև 1978թ․։ Նրանից հետո Գերմանիա է գալիս Հակոբ վարդապետ Գըլընճեանը (այսօր արքեպիսկոպոս, Ուրուգվայի հայոց եկեղեցու առաջնորդ), ով 1978-1983 թվականներին հոգ է տանում տեղի հայկական համայնքների մասին։
1980 թվականի հունվարի 2-ին Վազգեն Առաջինը Հայրապետական Կոնդակով Գերմանիայում գտնվող հայկական թեմերը ներառում է Վիեննայում տեղակայված Կենտրոնական Եվրոպայի (Ավստրիա, Գերմանիա, Սկանդինավյան երկրներ) նոր ուղարկված հայրապետական պատվիրակի իրավասության ներքո։ Այդ ժամանակվանից Գերմանահայության համար իրենց հովվական ծառայությունն են մատուցել Տ․ Վազգեն վարդապետ Թաթոյանը (1980–1984 թթ.), Տ․ Դավիթ եպիսկոպոս Սահակյանը (1983–1985 թթ.), Տ․ Հակոբ վարդապետ Գեուկչյանը (1986–1998 թթ․), Տ․ Կոմիտաս վարդապետ Հովնանյանը՝ (1998թ.)։
Հայրապետական Կոնդակով 1992 թվականին Վազգեն Ա Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հիմնում է թեմ Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում՝ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանի գլխավորությամբ, որի նստավայրը Քյոլնում էր։ Նրա հետ միասին ծառայում էին ևս հինգ հոգևորականներ։ Բացի թեմից, Գերմանիայում գործում էին նաև այլ՝ շուրջ 20 մշակութային և շուրջ 15 եկեղեցական միություններ կամ ծխական համայնքներ։ Վերջիններս ենթակա էին Գերմանիայի հայոց թեմին, որը կազմակերպում էր նրանց համագործակցությունը։ Կազմվում է թեմական մոտեցում՝ հիմնվելով Հայ Եկեղեցու կանոնակարգի և ժողովրդավարական կառավարման վրա։
2018 թվականի հունվարին՝ Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանի հանգստի կոչվելուց հետո՝ 2018 թվականի ապրիլի 15 Քյոլնում՝ թեմական պատվիրակների արտահերթ ժողովում Գերմանիայի Հայոց թեմի նոր առաջնորդ է ընտրվում վարդապետ Սերովպե Իսախանյանը, ով Եպիսկոպոս է ձեռնադրվում 2019 թվականի մայիսի 12-ին։
Թեմի մարմինները
Թեմի հիմնական մարմիններն են Թեմական Պատգամավորական Ժողովը (ԹՊԺ) և Թեմական Խորհուրդը (ԹԽ)։ Թեմի բարձրագույն խորհրդարանական և օրենսդիր մարմինը ԹՊԺ-ն է։ Բոլոր ծխերն ունեն առնվազն մեկ և առավելագույնը տասը ընտրված աշխարհիկ պատվիրակներ: Թիվը կախված է ծխականների թվից։ Յուրաքանչյուր 50 անդամի համար ընտրվում է մեկ պատվիրակ։ ԹՊԺ-ի անդամ են նաև թեմի առաջնորդն ու հոգևորականները, սակայն հոգևորականների թիվը չի կարող գերազանցել ընդհանուրի 10 տոկոսը։ Պատվիրակներն ընտրվում են երեք տարի ժամկետով և կարող են վերընտրվել։
Թեմական խորհուրդն իր ութ աշխարհիկ անդամներով թեմի գործադիր մարմինն է։ Առաջնորդն ի պաշտոնե թեմական խորհրդատվական խորհրդի անդամ է՝ ձայնի իրավունքով։ Թեմական խորհրդակցական խորհրդի անդամներն ընտրվում են ԹՊԺ-ի կողմից երեք տարի ժամկետով և կարող են վերընտրվել։ Թեմի առաջնորդն է ԹՊԺ-ի և թեմական խորհրդակցական խորհրդի պատվավոր ատենապետը։
Տեղական մակարդակով ծխերը և դաշնային մակարդակով թեմը Քրիստոնյա եկեղեցիների աշխատանքային Խորհրդի (ՔԵԱԽ) Arbeitsgemeinschaft Christlicher Kirchen (ACK) անդամներ են: ՔԵԱԽ-ը էկումենիկ հաստատություն է, որտեղ քննարկվում են կրոնական, եկեղեցական և սոցիալական հարցերի ու մարտահրավերների ծավալուն խնդիրները: Այն նաև կազմակերպում է համատեղ էկումենիկ ծառայություններ, ժողովներ և միջոցառումներ։
Հայ Առաքելական Եկեղեցու կառավարման և ծառայության մեջ եպիսկոպոսն առաքյալների իրավահաջորդն է։ Նա պատասխանատու է Եկեղեցու համաշխարհային միասնության պահպանման համար՝ պահպանելով իր իսկ թեմում հավատքի և գործելակերպի ճշմարտությունն ու միասնությունը:
Գերմանիայում թեմական սրբազանը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի պաշտոնական պատվիրակն է։ Նա ներկայացնում է թեմը և նրան կից հայկական ծխերը՝ թեմական պատվիրակների ժողովի աշխարհիկ ատենապետի կամ թեմական խորհրդատվական խորհրդի ատենապետի հետ համատեղ։ Նա ներկայացնում է թեմը ինչպես գերմանական պետական, քաղաքական, եկեղեցական և կրոնական հաստատություններին, այնպես էլ Հայաստանի Հանրապետության և Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում նրա ներկայացուցիչներին։
Թեմական Պատգամավորական Ժողովը (ԹՊԺ) թեմի օրենսդիր բարձրագույն մարմինն է։ Այն հավաքվում է առնվազն տարին մեկ անգամ: ԹՊԺ անդամներն են առաջնորդը, ծխական համայնքների թեմական պատվիրակները, ծխական վարչության ատենապետները, թեմի հոգևորականները։ Թեմի յուրաքանչյուր անդամ կարող է ընտրվել որպես ԹՊԺ պատվիրակ առնվազն մեկ տարի անդամակցությունից հետո:
ԹՊԺ-ի խնդիրներն ու լիազորությունները ներառում են թեմական եպիսկոպոսի ընտրությունը, թեմի կանոնադրությունների հաստատումն ու փոփոխությունը: ԹՊԺ-ն է որոշում թեմի բյուջեն և կարգավորում անդամավճարների օգտագործումը և այլն։
ԹՊԺ-ն իր անդամներից ընտրում է նախագահություն, որն անաչառ և արդարացիորեն վարում և արձանագրում է նիստերը: Նախագահությունը պաշտպանում է ԹՊԺ-ի արժանապատվությունն ու իրավունքները և կոնֆերանսների ընթացքում նիստերի սենյակներում կիրառում է ներքին կանոնները:
Թեմական Խորհուրդը (ԹԽ) թեմի գործադիր մարմինն է։ Այն բաղկացած է 9-ից 11 աշխարհիկ և հոգևոր անդամներից: ԹԽ հոգևոր անդամների թիվը, ներառյալ առաջնորդը, չպետք է գերազանցի Հոգևոր անդամների ընդհանուր թվի մեկ երրորդը: Առաջնորդը (թեմական եպիսկոպոսը) ի պաշտոնե քվեարկող անդամ է և ԹԽ պատվավոր նախագահ։ Մյուս բոլոր ԹԽ անդամներն ընտրվում են ԹՊԺ-ի կողմից՝ 3 տարի պաշտոնավարման ժամկետով:
ԹԽ-ի խնդիրների ու լիազորությունների մաս են կազմում թեմի գործունեության ղեկավարումը՝ առաջնորդարանի համագործակցությամբ։ Այն որոշումներ է ընդունում թեմին միանալու նոր ծխերի դիմումների ընդունման մասին և պատասխանատու է եկեղեցական, բարեգործական, սոցիալական և երիտասարդական աշխատանքին ուղղված թեմական հանձնախմբերի ստեղծման համար՝ նպատակ ունենալով ավելի արդյունավետ և պտղաբեր դարձնել թեմի և հայոց ծխերի գործունեությունը։ ԹԽ-ն նաև պատասխանատու է ԹՊԺ-ի որոշումների իրականացման համար:
Գերմանիայի Հայ Եկեղեցու Եկեղեցական Խորհուրդը բաղկացած է թեմում ծառայող հոգևորականներից։ Եկեղեցական խորհրդի խնդիրներն ու լիազորություններն են․
1․ Վերահսկել թեմի ներսում Հայ Եկեղեցու վարդապետութեան և ավանդույթների չխեղաթյուրված պահպանումը։ 2․ Հոգևոր կյանքին և նրա կառուցվածքին ու զարգացմանը վերաբերող հարցերի ուսումնասիրությունը։ 3․ Կրոնական բնույթի հարցերի ուսումնասիրությունը, որոնք բացասական ազդեցություն են ունենում համայնքների վրա։ 4․ Համայնքներում կրոնական և եկեղեցական կենսունակություն ստեղծելու և էկումենիկ հարաբերությունները խորացնելու հնարավորությունների ուսումնասիրությունը։ 4․ Քրիստոնեական դաստիարակության և կրթության համար անհրաժեշտ գրականության հրատարակումը։ 5․ Եկեղեցական հանձնախումբի ձևավորումը՝ հոգևորականների դեմ բողոքները քննելու համար։
Սարկավագներ
Արման սարկավագ Փիլիբոսյան
Մուրատ սարկաւագ Գաբարաճեան
Պետրոս սարկավագ Գարինյան
Գէորգ Բաբասիզ սրկ
Հակուբ սարկավագ Շահինյանը
Հարություն սարկավագ Կարագուլյան
Կարպիս սարկավագ Քարաքավաֆ
Սիմոն սարկավագ Հալքաջըօղլու
Գէորգ սարկաւագ Սէնյար
Սայադ սարկավագ Բոյաջյանը
Արա սարկավագ Օզնակասյան
Վահե Սարկավագ Թաշցիլար
Գրիգոր սարկավագ Գրիգորյան
Հեյկ սարկավագ Քոչարյանը
Ստեփան սարկավագ Հարությունյանը
Ֆասկին սարկավագ Ղազարյան
Ենթասարկավագներ
Արման Սուսլույան
Հաջիկ Բիլիբոզօղլու
Վարուժան Դեմիրջիօղլու
Հազարոս Գուլերյան
դոկտ թեոլ. Հաճիկ Գազեր
Քրիստափոր Պետիկյան
Ավետիս Գարինյան
Կարո Արոյան
բաժինները
Հավատքի, առաքելության և էկումենիզմի բաժին
Առաջնորդ՝ Ն.Ն
փոստ՝ ref1 (at) dakd.de
Հավատքի, առաքելության և էկումենիզմի բաժինն ունի խնդիրների լայն շրջանակ: Հիմնական աստվածաբանական հարցերը, սոցիալական փոխազդեցության, էկումենիզմի, էթիկայի արդի հարցերը, լրագրության և համայնքի զարգացման ոլորտում առաջադրանքները:
Կրթության վարչություն
Առաջնորդ՝ Ն.Ն
փոստ՝ ref2 (at) dakd.de
Կրթության վարչությունը պատասխանատու է կրթության հարցերի համար։ Այն ներառում է կատեխիզացիայի, կրոնական ուսուցման, շաբաթօրյա կամ կիրակնօրյա դպրոցների, եկեղեցու սպասավորների և աշխատակիցների վերապատրաստման և հետագա կրթության ոլորտները, ուսանողներին խորհրդատվություն և աջակցություն, երեխաների, երիտասարդների և մեծահասակների կրթության ոլորտում արտադպրոցական կրթական միջոցառումներ:
Արվեստի և մշակույթի բաժին
Առաջնորդ՝ Ն.Ն
փոստ՝ ref3 (at) dakd.de
Արվեստն ու մշակույթը վերանվանված և եկեղեցական կյանքի անբաժանելի մասն են։ Արվեստի և մշակույթի բաժինը տրամադրում է շենքի և արվեստի պահանջները՝ եկեղեցու բազմազան միսիոներական աշխատանքը հնարավոր դարձնելու և երաշխավորելու համար: Վարչությունը պատասխանատու է ծխական համայնքների և եկեղեցական հաստատությունների մշակութային ծրագրերի հայեցակարգային աջակցության և առաջմղման համար։ Այստեղ տեղադրված է նաև եկեղեցական երաժշտություն։
Սարկավագություն և սոցիալական հարցեր
Առաջնորդ՝ Ն.Ն
փոստ՝ ref4 (at) dakd.de
Եկեղեցու սոցիալական ծառայությունը ոչ այլ ինչ է, քան մեր եկեղեցու հավատքը կյանքի կոչել: Վարչութիւնը պատասխանատու է Գերմանիոյ Հայոց թեմի սարկաւագային եւ ընկերային ծառայութեան համար։ Այն ծառայում է մարդկանց այստեղ՝ Գերմանիայում, և հնարավորինս փորձում է իր ծառայությունն անել զարգացման օգնության ոլորտում։
Մամուլի և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
Առաջնորդ՝ Սայատ սարկաւագ Պոյաճեան
փոստ՝ ref5 (at) dakd.de
Գերմանիոյ հայոց թեմի տեղեկատուութիւնը, հաղորդակցութիւնը եւ ներկայացումը, ծխերուն ու եկեղեցական հաստատութիւններուն ներքին ու արտաքին խորհուրդներ տալը մամուլի եւ հասարակայնութեան հետ կապերու բաժանմունքի կարեւորագոյն խնդիրներն են։
Ֆինանսների և անշարժ գույքի վարչություն
Առաջնորդ՝ Ն.Ն
փոստ՝ ref6 (at) dakd.de
Ֆինանսների և անշարժ գույքի վարչությունը պատասխանատու է թեմի ֆինանսական և ակտիվների կառավարման համար: Նա նաև խորհուրդ է տալիս թեմի հայկական ծխերին և եկեղեցական հաստատություններին պլանավորման և վերահսկման հարցերում։
Աջակցեք Գերմանիայի հայկական եկեղեցուն
և ձեր տեղական եկեղեցական համայնքը ձեր անդամավճարով:
Ակտիվացիր հիմա:
Մեր համայնքները
գրեք մեզ
Սխալ. Կոնտակտային ձևը չի գտնվել: